ภาวะครรภ์เป็นพิษ คืออะไร พร้อมวิธีป้องกันรักษา

การตั้งครรภ์ เป็นเรื่องที่น่ายินดีมากเพราะจะมีมนุษย์คนนึงอยู่ในท้องของเราและกำลังจะเติบโต เมื่อคุณเริ่มตั้งท้องคุณจะต้องดูแลตัวเองให้มากขึ้นไม่ว่าจะเป็นในเรื่องของอาหารการกิน การดื่มน้ำ หรือการพักผ่อนก็ล้วนสำคัญมากกับแม่และลูก นอกจากระวังเรื่องอาหารการกินแล้ว เราจะต้องระวังเรื่องโรคภัย ไข้เจ็บหรือภาวะที่อาจจะเกิดระหว่างตั้งครรภ์ด้วย โดยภาวะที่เราได้ยินข่าวและพบเป็นประจำคือ “ภาวะครรภ์เป็นพิษ” นั่นเองค่ะ

ภาวะครรภ์เป็นพิษ เป็นภาวะแทรกซ้อนในการตั้งครรภ์ที่มีลักษณะความดันโลหิตสูงและสัญญาณของความเสียหายต่อระบบอวัยวะอื่น ส่วนใหญ่มักเป็นตับและไต ภาวะครรภ์เป็นพิษมักเริ่มขึ้นหลังจากตั้งครรภ์ในสัปดาห์ที่ 20 ในสตรีที่ความดันโลหิตอยู่ในเกณฑ์ปกติ ภาวะครรภ์เป็นพิษหากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ได้รับการรักษาอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้ สำหรับทั้งคุณและลูกน้อย หากคุณมีภาวะครรภ์เป็นพิษการรักษาที่ได้ผลที่สุดคือการคลอดลูก แม้จะคลอดลูกไปแล้ว แต่ก็ยังต้องใช้เวลาสักพักกว่าจะดีขึ้น หากคุณได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น ภาวะครรภ์เป็นพิษ ในระยะเวลาเร็วเกินกว่าจะทำคลอดลูก แพทย์ต้องให้คุณเผชิญกับภารกิจที่ท้าทาย ลูกน้อยของคุณต้องการเวลาในการเติบโตมากขึ้น แต่คุณต้องหลีกเลี่ยงไม่ให้ตัวเองหรือลูกน้อยเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง ภาวะครรภ์เป็นพิษมักไม่ค่อยเกิดขึ้นหลังจากคลอดทารกมากนัก แต่ก็เกิดขึ้นได้ ซึ่งเป็นภาวะที่เรียกว่า ภาวะครรภ์เป็นพิษหลังคลอด

ภาวะครรภ์เป็นพิษ คืออะไร ?

ภาวะครรภ์เป็นพิษคือเมื่อคุณมีความดันโลหิตสูงและอาจมีโปรตีนในปัสสาวะระหว่างตั้งครรภ์หรือหลังคลอด คุณอาจมีปัจจัยการแข็งตัวของเลือดต่ำ (เกล็ดเลือด) ในเลือดหรือตัวบ่งชี้ปัญหาไตหรือตับ ภาวะครรภ์เป็นพิษมักเกิดขึ้นหลังจากสัปดาห์ที่ 20 ของการตั้งครรภ์ อย่างไรก็ตามในบางกรณีเกิดขึ้นก่อนหน้านี้หรือหลังคลอด Eclampsia เป็นความก้าวหน้าอย่างรุนแรงของภาวะครรภ์เป็นพิษ ด้วยภาวะนี้ความดันโลหิตสูงส่งผลให้เกิดอาการชัก เช่นเดียวกับภาวะครรภ์เป็นพิษภาวะ eclampsia เกิดขึ้นระหว่างตั้งครรภ์หรือไม่ค่อยเกิดขึ้นหลังคลอด ประมาณ 5 เปอร์เซ็นต์ ของหญิงตั้งครรภ์ทั้งหมด จะได้รับภาวะครรภ์เป็นพิษ (1),(2)

สาเหตุของ ภาวะครรภ์เป็นพิษ

แพทย์ยังไม่สามารถระบุสาเหตุโดยตรงของภาวะครรภ์เป็นพิษได้ แต่อยู่ระหว่างการสำรวจหาสาเหตุที่เป็นไปได้บางประการ ซึ่งรวมถึง (3)

ปัจจัยทางพันธุกรรม
ปัญหาเกี่ยวกับหลอดเลือด
ความผิดปกติของภูมิต้านทานเนื้อเยื่อ
อาหารที่คุณทาน

นอกจากนี้ยังมีปัจจัยเสี่ยงหลัก ๆ ที่สามารถเพิ่มโอกาสในการเกิดภาวะครรภ์เป็นพิษได้ ซึ่งรวมถึง

กำลังตั้งครรภ์ลูกแฝด
อายุเกิน 35 ปี
อยู่ในช่วงวัยรุ่นตอนต้น
ตั้งครรภ์เป็นครั้งแรก
เป็นโรคอ้วน
มีประวัติความดันโลหิตสูง
มีประวัติโรคเบาหวาน
มีประวัติโรคไต

ไม่มีสิ่งใดสามารถป้องกันภาวะนี้ได้อย่างแน่นอน แพทย์อาจแนะนำให้ผู้หญิงบางคนทานแอสไพรินสำหรับทารกหลังไตรมาสแรกเพื่อช่วยป้องกัน ซึ่งการดูแลก่อนคลอดอย่างสม่ำเสมอสามารถช่วยให้แพทย์วินิจฉัยภาวะครรภ์เป็นพิษได้รวดเร็วขึ้น และสามารถหลีกเลี่ยงภาวะแทรกซ้อนได้ การวินิจฉัยโรคจะช่วยให้แพทย์ของคุณสามารถตรวจติดตามได้อย่างเหมาะสมจนถึงวันคลอด

บทความอื่นๆ ที่คุณอาจสนใจ

อาการของภาวะครรภ์เป็นพิษ

สิ่งสำคัญคือต้องจำไว้ว่า หากคุณมีอาการอาการเหล่านี้เกิดขึ้นเป็นอยู่บ่อย ๆ ให้รีบไปตรวจร่างกายกับแพทย์ ได้แก่ (2),(3)

ปวดหัวแบบไม่หาย
หายใจลำบาก
อาการบวมที่มือและใบหน้าแบบผิดปกติ
น้ำหนักเพิ่มขึ้นอย่างกะทันหัน
การมองเห็นเปลี่ยนไปรวมถึงการตาบอดชั่วคราว การมองเห็นแสงหรือจุดที่กะพริบความไวต่อแสงและการมองเห็นไม่ชัด
ปวดท้องด้านขวาใต้ซี่โครง นอกจากนี้ยังอาจรู้สึกเจ็บปวดที่ไหล่ขวา ซึ่งคุณอาจสับสนกับอาการเสียดท้องปวดถุงน้ำดีไวรัสในกระเพาะอาหาร หรือสับสนกับการเตะของทารก
รู้สึกมึนงงหรือเป็นลม

ในระหว่างการตรวจร่างกายแพทย์ของคุณอาจพบว่าความดันโลหิตของคุณอยู่ที่ 140/90 มม. ปรอทหรือสูงกว่า ปัสสาวะและเลือดทดสอบยังสามารถแสดงโปรตีนในปัสสาวะของคุณ, เอนไซม์ของตับผิดปกติ และระดับเกล็ดเลือดต่ำ เมื่อถึงจุดนั้นแพทย์ของคุณอาจทำการทดสอบเพื่อตรวจดูทารกในครรภ์ การทดสอบโดยแบบนี้เป็นการทดสอบอย่างง่ายที่วัดว่าอัตราการเต้นของหัวใจของทารกในครรภ์เปลี่ยนแปลงไปอย่างไรเมื่อทารกในครรภ์เคลื่อนไหว นอกจากนี้อาจมีการอัลตร้าซาวด์เพื่อตรวจระดับของเหลวและสุขภาพของทารกในครรภ์ (3)

แนวทางการรักษา ภาวะครรภ์เป็นพิษ

การรักษาภาวะครรภ์เป็นพิษที่แนะนำในระหว่างตั้งครรภ์คือการคลอดทารก มีดังนี้ ส่วนใหญ่วิธีนี้จะป้องกันไม่ให้เกิดการลุกลาม

การแก้ไขแบบเร่งด่วน

หากคุณตั้งครรภ์อยู่ที่ 37 สัปดาห์ขึ้นไป แพทย์ของคุณอาจกระตุ้นให้เจ็บท้องคลอด ในตอนนี้ทารกมีพัฒนาการเพียงพอและไม่ถือว่าคลอดก่อนกำหนด หากคุณมีภาวะครรภ์เป็นพิษก่อน 37 สัปดาห์แพทย์ของคุณจะพิจารณาทั้งสุขภาพของคุณและทารกในการตัดสินใจกำหนดเวลาในการคลอด ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการรวมถึงอายุครรภ์ของทารกว่าเริ่มเจ็บครรภ์หรือไม่และโรครุนแรงเพียงใด การคลอดทารกและรกควรแก้ไขภาวะนี้ (4)

การรักษาอื่น ๆ ในระหว่างตั้งครรภ์

ในบางกรณีคุณอาจได้รับยาเพื่อช่วยลดความดันโลหิตของคุณ คุณอาจได้รับยาเพื่อป้องกันอาการชักซึ่งอาจเป็นภาวะแทรกซ้อนของภาวะครรภ์เป็นพิษ (4) แพทย์ของคุณอาจต้องการรับคุณเข้าโรงพยาบาลเพื่อตรวจสอบอย่างละเอียดมากขึ้น คุณอาจได้รับยาทางหลอดเลือดดำ (IV) เพื่อลดความดันโลหิตหรือฉีดสเตียรอยด์เพื่อช่วยให้ปอดของทารกพัฒนาเร็วขึ้น การจัดการภาวะครรภ์เป็นพิษได้รับคำแนะนำว่าโรคนี้ถือว่าไม่รุนแรง สัญญาณของภาวะครรภ์เป็นพิษอย่างรุนแรง ได้แก่

การเปลี่ยนแปลงของอัตราการเต้นของหัวใจของทารกในครรภ์ซึ่งบ่งบอกถึงความทุกข์
อาการปวดท้อง
อาการชัก
ไตหรือตับบกพร่อง
ของเหลวในปอด

คุณควรไปพบแพทย์หากคุณสังเกตเห็นสัญญาณหรืออาการผิดปกติในระหว่างตั้งครรภ์ ความกังวลหลักของคุณควรเป็นเรื่องสุขภาพและสุขภาพของลูกน้อย

การรักษาหลังคลอด

เมื่อคลอดทารกแล้วอาการมีอาการภาวะครรภ์เป็นพิษหลังคลอดนั้น ไม่ต้องตกใจไป เพราะการวิจัยพบว่าสำหรับผู้หญิงส่วนใหญ่ที่มีภาวะครรภ์เป็นพิษ อาการต่าง ๆ จะหายไปและการทำงานของตับและไตจะกลับมาเป็นปกติภายในไม่กี่เดือน (5) อย่างไรก็ตามในบางกรณีความดันโลหิตอาจสูงขึ้นอีกครั้งในไม่กี่วันหลังคลอด ด้วยเหตุนี้การดูแลติดตามผลอย่างใกล้ชิดกับแพทย์ของคุณและการตรวจความดันโลหิตเป็นประจำจึงมีความสำคัญแม้ว่าจะคลอดลูกแล้วก็ตาม แม้ว่าภาวะครรภ์เป็นพิษจะเกิดขึ้นได้ยากในช่วงหลังคลอดหลังจากการตั้งครรภ์ปกติ ดังนั้นแม้จะตั้งครรภ์โดยไม่ซับซ้อน คุณควรไปพบแพทย์หากเพิ่งมีลูกและสังเกตเห็นอาการที่ระบุไว้ข้างต้น

ภาวะแทรกซ้อนของภาวะครรภ์เป็นพิษคืออะไร?

ภาวะครรภ์เป็นพิษเป็นภาวะที่ร้ายแรงมาก อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตทั้งแม่และเด็กหากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ได้รับการรักษา ภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ได้แก่

ปัญหาเลือดออกเนื่องจากระดับเกล็ดเลือดต่ำ
รกลอกตัว (ทำลายรกออกจากผนังมดลูก)
ความเสียหายต่อตับ
ไตล้มเหลว
อาการบวมน้ำในปอด

ภาวะแทรกซ้อนสำหรับทารกอาจเกิดขึ้นได้หากพวกเขาคลอดเร็วเกินไปเนื่องจากความพยายามในการแก้ไขภาวะครรภ์เป็นพิษ

ในระหว่างตั้งครรภ์สิ่งสำคัญคือต้องดูแลคุณและลูกน้อยให้แข็งแรงที่สุด ซึ่งรวมถึงการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ การทานวิตามินก่อนคลอดร่วมกับกรดโฟลิกและไปตรวจสุขภาพก่อนคลอดเป็นประจำ แต่ถึงแม้จะได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม ภาวะที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ เช่น ภาวะครรภ์เป็นพิษในบางครั้งอาจเกิดขึ้นได้ในระหว่างตั้งครรภ์หรือหลังคลอด สิ่งนี้อาจเป็นอันตรายทั้งคุณและลูกน้อยของคุณ พูดคุยกับแพทย์ของคุณเกี่ยวกับสิ่งที่คุณสามารถทำได้เพื่อลดความเสี่ยงของภาวะครรภ์เป็นพิษและสัญญาณเตือน หากจำเป็นอาจแนะนำให้คุณไปพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์เพื่อรับการดูแลเพิ่มเติม

อ้างอิง

(1) Global and regional estimates of preeclampsia and eclampsia: a systematic review

(2) High Blood Pressure During Pregnancy

(3) Preeclampsia

(4) Preeclampsia and Eclampsia

(5) Resolution of hypertension and proteinuria after preeclampsia