ผักและผลไม้สดเป็นหนึ่งในอาหารที่ดีต่อสุขภาพ เพราะในผักและผลไม้สด ๆ นั้น จะมีวิตามิน แร่ธาตุ ไฟเบอร์ และสารต้านอนุมูลอิสระมากมาย แต่แน่นอนว่าความสะอาดเป็นเรื่องที่สำคัญมาก ผักผลไม้ที่เราซื้อมานั้นมาจากต่างที่ต่างถิ่น ดังนั้นก่อนที่เราจะรับประทานเข้าไปเราจำเป็นต้องล้างและทำความสะอาดให้ดีเสียก่อน โดยก่อนที่เราจะรับประทานผักผลไม้สดๆ เราขอแนะนำให้ล้างมันด้วยน้ำสะอาดเพื่อขจัดสิ่งตกค้างที่ไม่ต้องการออกจากพื้นผิวของผักผลไม้
อย่างไรก็ตามจากการระบาดของไวรัสโควิด 19 มีข้อกังวลมากมายเกี่ยวกับการล้างผักและผลไม้ด้วยน้ำเปล่า เพราะบางคนสงสัยว่าการล้างผักและผลไม้ในช่วงโควิดด้วยน้ำเปล่านั้นเพียงพอหรือไม่? แต่ไม่ต้องเป็นห่วงค่ะ บทความนี้เราได้ทบทวนแนวทางปฏิบัติที่ดีที่สุด สำหรับการล้างผักและผลไม้สดต่างๆ ก่อนรับประทาน เพื่อให้คุณได้ทานผักและผลไม้อย่างสะอาดและปราศจากสารพิษตกค้าง
ทำไมคุณควรล้างผักผลไม้สด?
ตอนนี้มีโรคระบาดเกิดขึ้นทั่วโลก ดังนั้นการล้างผักและผลไม้สดอย่างถูกต้องเป็นกิจวัตรที่ดีในการปฏิบัติ เพื่อลดการบริโภคสารตกค้างและเชื้อโรคที่อาจเป็นอันตรายที่มีอยู่ในผักและผลไม้ ผู้คนจำนวนมากจะซื้อผักและผลไม้จากร้านขายของชำหรือตลาดของเกษตรกร ถึงแม้ว่าจะซื้อผักมาจากแหล่งธรรมชาติ แต่มันก็ไม่ได้หมายความว่า มันจะสะอาด เนื่องจากในตลาดมีผู้คนจำนวนมากพลุกพล่านอยู่ตลอดเวลา ซึ่งเราอาจตั้งสมมุติฐานไว้ก่อนเลยว่า ผักผลไม้สดส่วนใหญ่ที่เราซื้อ มักจะสัมผัสเชื้อโรคจากการสัมผัส และมันต้องสัมผัสกับมลภาวะภายนอกมาอย่างยาวนานก่อนจะถึงมือของเรา ดังนั้นการล้างผักและผลไม้สดให้สะอาดก่อนรับประทานเข้าไป จะช่วยลดสารตกค้างได้เป็นอย่างดีค่ะ
วิธีที่ดีที่สุดในการทำความสะอาดผักและผลไม้
ในขณะที่การล้างผักผลไม้สดด้วยน้ำเปล่าเป็นวิธีดั้งเดิมในการเตรียมผลไม้และผักก่อนบริโภค แต่การระบาดใหญ่ของโรคโควิดในปัจจุบัน ทำให้หลายคนสงสัยว่าการล้างผักด้วยน้ำเปล่านั้น เพียงพอสำหรับการทำความสะอาดแล้วจริงหรือไม่? บางคนสนับสนุนให้ใช้น้ำยาล้างผัก น้ำส้มสายชู น้ำมะนาว หรือแม้แต่น้ำยาทำความสะอาดเชิงพาณิชย์ เช่น สารฟอกขาว เพื่อสร้างความปลอดภัยให้เพิ่มขึ้น ซึ่งอย่างไรก็ตามผู้เชี่ยวชาญทางด้านสุขภาพและความปลอดภัยในด้านอาหาร รวมไปถึงสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) และศูนย์ควบคุมโรค (CDC) ได้ขอเรียกร้องให้ผู้บริโภค ไม่ปฏิบัติตามคำแนะนำ นี้ และได้แนะนำให้ใช้เพียงน้ำเปล่าในการล้างผักผลไม้เท่านั้น (1),(2)
เพราะการใช้สารดังกล่าวอาจก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพได้ อีกทั้งการบริโภคสารเคมีทำความสะอาดเชิงพาณิชย์ อาทิเช่น สารฟอกขาว อาจทำให้ถึงตายได้และไม่ควรใช้ในการทำความสะอาดอาหาร นอกจากนี้สารต่างๆ เช่น น้ำมะนาว น้ำส้มสายชูและน้ำยาล้างผัก ไม่ได้แสดงให้เห็นว่ามีประสิทธิภาพในการทำความสะอาดผักและผลไม้ไปมากไปกว่าน้ำเปล่าเลย และอาจทำให้มีสารตกค้างเพิ่มเติมได้อีก (3) ซึ่งมีงานวิจัยบางชิ้นได้แนะนำว่า การใช้น้ำอิเล็กโทรไลต์ที่เป็นกลาง หรือใช้น้ำผสมกับเบกกิ้งโซดา สามารถกำจัดสารบางชนิดในผักและผลไม้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ความเห็นพ้องต้องกัน ยังคงกล่าวว่า แค่น้ำเย็นก็เพียงพอแล้ว สำหรับการล้างผักและผลไม้ให้สะอาด (3),(4),(5)
วิธีล้างผักและผลไม้ด้วยน้ำสะอาดให้ปราศจากสารพิษตกค้าง
การล้างผักและผลไม้สดในน้ำเย็นก่อนรับประทานถือเป็นวิธีปฏิบัติที่ดีในด้านสุขอนามัยและความปลอดภัยของอาหาร โปรดทราบว่า ไม่ควรล้างผักผลไม้สดทิ้งไว้จนกว่าคุณจะพร้อมรับประทาน การล้างผักและผลไม้ก่อนการจัดเก็บ อาจสร้างสภาพแวดล้อมที่ทำให้แบคทีเรียมีแนวโน้มที่จะเติบโตได้ดีกว่าเดิม นอกจากนี้ก่อนที่คุณจะเริ่มล้างผักและผลไม้สด ให้เริ่มด้วยการล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่และน้ำ และตรวจสอบให้แน่ใจว่า คุณได้ทำความสะอาดอ่างล้างผักอย่างทั่วถึงแล้ว ก่อนจะทำความสะอาดผักและผลไม้
ส่วนวิธีการล้างผักและผลไม้ ให้คุณเริ่มต้นด้วยการตัดผักที่ที่มีรอยช้ำหรือจุดที่เน่าเสียที่เราสามารถมองเห็นได้ออกก่อน และถ้าหากคุณกำลังจัดการกับผลไม้หรือผักที่จะต้องปอกเปลือก เช่น ส้ม หรือมะม่วง ให้ล้างมันให้ดีก่อนปอกเปลือกเพื่อป้องกันไม่ให้แบคทีเรียที่เปลือกเข้าสู่เนื้อของผลไม้ ส่วนวิธีการทั่วไปในการล้างและทำความสะอาดผักและผลไม้มีดังนี้ (3)
- ผักและผลไม้เนื้อแน่น : ผลไม้ที่มีเนื้อแน่น เช่น แอปเปิ้ล มะนาว และลูกแพร์ รวมถึงผักที่มีราก เช่น มันฝรั่ง แครอทและหัวผักกาด จะได้รับประโยชน์จากการทำความสะอาดด้วยการใช้แปรงที่มีขนแปรงนุ่มและสะอาด เพื่อใช้ขจัดสิ่งตกค้างออกจากผลไม้ได้ดียิ่งขึ้น
- ผักใบเขียว : ผักคะน้า ผักโขม ผักกาดหอม สวิสชาร์ด กระเทียมหอม และผักตระกูลกะหล่ำ เช่น กะหล่ำดาว และผักฉ่อย ควรเอาชั้นนอกสุดออก จากนั้นแช่ในชามน้ำเย็นล้าง และทำความสะอาด หลังจากนั้นให้สะเด็ดน้ำออก
- ผักและผลไม้เนื้ออ่อน : มะเขือเทศ ผลเบอร์รี่ เห็ด และผลิตผลประเภทอื่น ๆ ที่มีแนวโน้มจะแตกเป็นเสี่ยง ๆ มากขึ้น คุณสามารถทำความสะอาดได้ด้วยน้ำที่ไหลสม่ำเสมอและใช้นิ้วมือขจัดคราบออกอย่างนุ่มนวล
เมื่อคุณล้างผักผลไม้แล้วแนะนำให้เช็ดให้แห้ง โดยใช้กระดาษหรือผ้าสะอาด คุณสามารถวางผักผลไม้ที่เปราะบางไว้บนผ้าขนหนูสะอาดแล้วตบเบาๆ หรือรีดให้แห้งโดยไม่ทำให้ผักและผลไม้เสียหาย ก่อนรับประทานผลไม้และผัก ให้ทำตามขั้นตอนง่าย ๆ ด้านบนเพื่อลดปริมาณเชื้อโรคและสารตกค้างที่อาจมีอยู่ให้เหลือน้อยที่สุดค่ะ
อ้างอิง
(1) 7 Tips for Cleaning Fruits, Vegetables
(2) Fruit and Vegetable Safety
(3) Efficacy of home washing methods in controlling surface microbial contamination on fresh produce